Koronawirus – co to jest?
Koronawirusy to patogeny wywołujące najczęściej objawy infekcji układu oddechowego
i pokarmowego u ludzi i zwierząt. U osób dorosłych zwykle jest to
przeziębienie. U dzieci, osób starszych i osób z obniżoną odpornością
koronowirusy mogą prowadzić do rozwoju groźnej dla życia choroby. Wśród
koronowirusów wyróżnia się dwa
śmiertelnie groźne wirusy: SARS-CoV i MERS-Cov.
Koronawirus powoduje zapalenie płuc, które porównywane jest do zespołu ciężkiej ostrej niewydolności oddechowej SARS, czyli nietypowego zapalenia płuc.
Wirus z Chin nazywany jest 2019-nCoV. To nowy, niezidentyfikowany dotąd typ koronawirusa. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ostrzega szpitale na całym świecie o możliwości wybuchu epidemii. Jak dotąd nie istnieją żadne lekarstwa do walki z tymi groźnymi wirusami…
Koronawirus SARS-CoV-2: drogi zakażenia
Wirus przenosi się z człowieka na człowieka drogą kropelkową. Poza tym wirus może osiadać na przedmiotach i powierzchniach wokół osoby zakażonej. Wówczas inne osoby mogą się zarazić, dotykając tych przedmiotów lub powierzchni, a następnie dotykając oczu, nosa lub ust.
Wstępne badania sugerują, że koronawirus SARS-CoV-2 może być obecny także w kale, jednak ryzyko zakażenia tą drogą fekalno-oralną jest niskie.
Nie ma danych przemawiających za tym, że koronawirus SARS-CoV-2 przenosi się w powietrzu.
Koronawirus SARS-CoV-2: kto jest najbardziej podatny na zakażenie
Istnieje wyraźna korelacja między wiekiem a ryzykiem zakażenia. Z danych WHO wynika, że wśród chorych najwięcej jest osób dorosłych. Najmniejszą liczbę zachorowań obserwuje się u osób młodych. Spośród 44 672 pacjentów w Chinach infekcję potwierdzono u 2,1 proc. osób poniżej 20. roku życia.
Czy człowiek może się zarazić koronawirusem SARS-CoV-2 od zwierząt
Koronawirusy są powszechne u zwierząt. Na przykład zakażenie SARS-CoV jest wiązane z cywetami. Z kolei źródłem wirusa MERS-CoV są najprawdopodobniej wielbłądy dromadery.
Obecnie nie wiadomo, czy i jakie zwierzęta są rezerwuarem SARS-CoV-2. WHO zaleca jednak zachować ostrożność podczas kontaktu z dzikimi zwierzętami. Jednocześnie zaznacza, że nie ma jednoznacznych dowodów na to, że zwierzęta domowe, takie jak koty i psy, zostały zainfekowane lub mogłyby rozprzestrzeniać wirusa wywołującego COVID-19. Obecnie nie ma także dowodów na to, iż wirus może być przenoszony z człowieka na zwierzęta domowe. Co prawda 28 lutego 2020 r. w Hongkongu wykryto SARS-CoV-2 u psa, jednak próbki z nosa i pyska zwierzęcia wykazały wynik „lekko pozytywny”.
Jak długo koronawirus SARS-CoV-2 może przetrwać na powierzchni
Nie jest pewne, jak długo koronawirus SARS-CoV-2 może przetrwać na powierzchni, ale badania sugerują, że może to być kilka godzin lub nawet kilka dni. Wszystko zależy od czynników, takich jak rodzaj powierzchni, temperatura lub wilgotność powietrza.
Koronawirus SARS-CoV-2: objawy zakażenia
Obecnie szacuje się, że okres inkubacji koronawirusa SARS-CoV-2 wynosi od 1 do 14 dni – najczęściej ok. 5 dni. Po tym czasie mogą pojawić się objawy zakażenia, którymi najczęściej są:
- gorączka,
- kaszel,
- duszności,
- bóle mięśni,
- zmęczenie.
U niektórych pacjentów może się pojawić ból gardła, przekrwienie błony śluzowej nosa, katar lub biegunka.
W 80 proc. przypadków choroba ma łagodny przebieg. U niektórych osób zakażonych nie rozwijają się żadne objawy.
Ciężki przebieg choroby obserwuje się u ok.15-20 proc. zakażonych. W grupie ryzyka znajdują się szczególnie:
- osoby starsze
- z obniżoną odpornością, którym towarzyszą inne choroby, w szczególności przewlekłe (nadciśnienie, problemy z sercem lub cukrzyca)
Do zgonów dochodzi u 2-3 proc. osób chorych. Śmiertelność rośnie wraz z wiekiem pacjenta. Do 50. roku życia jest to ułamek procenta, a w grupie powyżej 80. roku życia – kilkanaście procent.
Jednak specjaliści z PAN zaznaczają, że wskaźniki śmiertelności są zapewne zawyżone, a próby oszacowania rzeczywistej śmiertelności wskazują na poziom 0,3-1 proc. Nie wiadomo bowiem, jaki odsetek zakażonych przechodzi infekcję bezobjawowo. W związku z tym, że osoby te nie potrzebują pomocy medycznej, trudno je ująć w statystykach epidemiologicznych.
Przedstawiciele WHO uspokajają, że ryzyko zakażenia od osoby, która nie ma objawów infekcji, jest bardzo niskie. Jednak wiele osób z COVID-19 doświadcza jedynie łagodnych objawów. Zdarza się to szczególnie we wczesnych stadiach choroby. Możliwe jest zatem zakażenie od osoby, która nie czuje się źle, ale ma tyko np. łagodny kaszel.
Jeśli ktoś ma objawy, powinien zadzwonić do Państwowej Inspekcji Sanitarnej i dalej się obserwować nie zgłaszać się do lekarza rodzinnego
Koronawirus SARS-CoV-2: przypadki zakażenia
Najwięcej potwierdzonych przypadków zakażenia koronawirusem zarejestrowano w Chinach, głównie w prowincji Hubei. Pozostałe osoby „zawlekły” wirusa do innych krajów Azji, Europy, Australii i Oceanii oraz Afryki i obu Ameryk.
Koronawirus SARS-CoV-2: leczenie
Leczenie COVID-19 jest przede wszystkim objawowe. Obecnie nie ma konkretnego leku przeciwwirusowego, który zapobiegałby lub leczył tę chorobę. Z danych PAN wynika, że próby leczenia dostępnymi lekami przeciwwirusowymi wskazują na możliwe korzystne efekty podawania inhibitorów proteazy HIV i inhibitorów neuraminidazy wirusa grypy. Są to jednak leki ukierunkowane na inne wirusy. Pojawiły się także doniesienia o znalezieniu substancji swoiście hamujących SARS-CoV-2, jednak na wyniki badań trzeba poczekać.
Rozpoczęto badania kliniczne oceniające skuteczność i bezpieczeństwo leku przeciwwirusowego o nazwie remdesivir u chorych zakażonych SARS-CoV-2. Innym lekiem o podobnym do remdesiviru mechanizmie działania jest favipiravir, który również jest obecnie stosowany w badaniach klinicznych w Chinach i w Japonii.
Rozpoczęto również badania nad szczepionką przeciwko koronawirusowi SARS-CoV-2.
Światowa Organizacja Zdrowia opracowała metody zmniejszające ryzyko zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2. Stosuje się również w przypadku zapobiegania innym chorobom przenoszonym drogą kropelkową, np. grypie sezonowej.
- Często myj ręce
Używając mydła i wody. Jeśli nie masz do nich dostępu, używaj płynów/żeli na bazie alkoholu (min. 60 proc.). Mycie rąk ww. metodami zabija wirusa, jeśli znajduje się on na rękach.
- Zakryj usta i nos podczas kaszlu i kichania
można to zrobić zgiętym łokciem lub chusteczką. W tym ostatnim przypadku natychmiast wyrzuć chusteczkę do zamkniętego kosza i umyj ręce, używając mydła i wody. Jeśli nie masz do nich dostępu – płynów/żeli na bazie alkoholu (min. 60 proc.). Zakrycie ust i nosa podczas kaszlu i kichania zapobiega rozprzestrzenianiu się patogenów. Jeśli kichasz lub kaszlesz w dłonie, możesz zanieczyścić przedmioty lub dotykane osoby.
- Zachowaj bezpieczną odległość
Zachowaj o najmniej 1 metr odległości między sobą a innymi ludźmi, szczególnie tymi, którzy kaszlą, kichają i mają gorączkę.
Gdy ktoś zarażony kaszle lub kicha, wydala pod ciśnieniem małe kropelki śliny i śluzu zawierające wirusa. Jeśli jesteś zbyt blisko, istnieje ryzyko, że możesz wdychać wirusa.
- Unikaj dotykania oczu, nosa i ust
Dłonie dotykają wielu powierzchni, które mogą być skażone wirusem. Jeśli dotkniesz oczu, nosa lub ust zanieczyszczonymi rękami, możesz przenieść wirusa z powierzchni na siebie.
WARTO WIEDZIEĆ: Jakie środki niszczą koronawirusy
Środki, którymi można szybko i skutecznie zdezaktywować koronawirusy, wydają się proste i łatwo dostępne – to na przykład woda utleniona, etanol i podchloryn sodu (główny składnik wybielacza). Nadtlenek wodoru był skuteczny przy stężeniu 0,5 proc. już po minucie od momentu użycia. Także dezynfekcja powierzchni 0,1-procentowym roztworem podchlorynu sodu lub 62–71-procentowym etanolem znacznie zmniejszyła zakaźność koronawirusa zaledwie w ciągu 1 minuty. Natomiast w przypadku chlorku benzalkonium (obecny np. w odkażających pastylkach do ssania i sprejach do gardła) wyniki okazały się sprzeczne, a diglukonian chlorheksydyny, często stosowany jako miejscowy środek antyseptyczny, był nieskuteczny.
Naukowcy podkreślają, że wśród środków zapobiegawczych szczególnie ważne jest mycie rąk, co potwierdziło się w praktyce podczas epidemii SARS. Chociaż wyniki dotychczasowych badań, analizowane przez naukowców z Niemiec, nie dotyczyły COVID-19, autorzy uważają, że wyniki mogą dotyczyć także i tego koronawirusa. Wszystkie objęte analizą ludzkie koronawirusy wydają się bowiem podatne na te same czynniki chemiczne.
Czy maseczka chroni przed koronawirusem
Światowa Organizacja Zdrowia nie zaleca używania
masek na twarz przez osoby zdrowe
w celu zapobiegnięcia zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2.
WHO zaleca stosowanie maseczek tylko przez osoby:
- u których wystąpiły objawy ze strony układu oddechowego (kaszel lub kichanie),
- u których podejrzewa się infekcję SARS-CoV-2, przebiegającą z łagodnymi objawami,
- które opiekują się osobą z podejrzeniem infekcji SARS-CoV-2, np. pracownicy służby zdrowia.
Po zdjęciu maseczka powinna być natychmiast wyrzucona do zamkniętego pojemnika. Następnie należy umyć ręce (wodą z mydłem lub płynem na bazie alkoholu).
Jednocześnie WHO podkreśla, że noszenie maseczki zasłaniającej usta i nos może pomóc ograniczyć rozprzestrzenianie się niektórych chorób układu oddechowego. Jednak stosowanie samej maseczki nie gwarantuje powstrzymania infekcji i powinno być połączone ze stosowaniem innych, wyżej wymienionych środków zapobiegawczych.
Koronawirus SARS-Cov-2: środki ochrony dla osób, które przebywają lub ostatnio odwiedzały (w ciągu ostatnich 14 dni) obszary, na których rozprzestrzenia się COVID-19
Osoby, które w ciągu ostatnich 14 dni były w północnych Włoszech, Chinach, Korei Południowej, Iranie, Japonii, Tajlandii, Wietnamie, Singapurze lub Tajwanie, i nie zaobserwowały u siebie objawów, powinny postępować zgodnie ze wskazówkami przedstawionymi powyżej.
Jeśli zaobserwowały u siebie objawy, takie jak: gorączka, kaszel, duszność i problemy z oddychaniem, powinny:
- bezzwłocznie powiadomić telefonicznie stację sanitarno-epidemiologiczną https://psseketrzyn.bip.visacom.pl/
lub
- zgłoś się bezpośrednio do oddziału zakaźnego lub oddziału obserwacyjno-zakaźnego, gdzie określony zostanie dalszy tryb postępowania medycznego.
Co musisz wiedzieć o koronawirusie ? : https://youtu.be/bO2swTJBj0s
Jeżeli zaobserwowałeś u siebie objawy takie jak: gorączka ,kaszel, duszność i problemy z oddychaniem to: https://youtu.be/7M3QMVrYvT8
Dowiedz się więcej o koronawirusie
- ECDC – informacje nt. koronawirusa
- ECDC – wytyczne
- ECDC – koronawirus w krajach Unii Europejskiej
- ECDC – koronawirus na świecie
- ECDC – obszary ryzyka zawleczenia koronawirusa
- ECDC – pytania i odpowiedzi nt. koronawirusa
- CDC – informacje nt. koronawirusa
- CDC – informacje nt. koronawirusa (personel medyczny)
- WHO – poradnik
- WHO – raporty nt. koronawirusa
- WHO – pytania i odpowiedzi nt. koronawirusa
- PHE – informacje nt. koronawirusa
- PHE – koronawirus w poszczególnych krajach
- Potwierdzone przypadki koronawirusa na świecie
- CNN – informacje o koronawirusie
- Reuters – informacje o koronawirusie
- Czynniki demograficzne