Centrum Biblioteczno – Kulturalne Powiatu Kętrzyńskiego pozyskało niedawno materiały z Instytutu Pamięci Narodowej i Archiwum Państwowego w Olsztynie dotyczące starostów urzędujących w Kętrzynie w latach 1945 – 1975. Z uwagi na to, że 270 lat temu przeprowadzono pierwszą reformę w funkcjonowaniu tego urzędu, warto przybliżyć jego historię w oparciu także o źródła niemieckie.
Instytucja starosty jako organu władzy państwowej i samorządowej na terenie powiatu jak i całego regionu dzisiejszych Warmii i Mazur sięga roku 1818, choć początków szukać można już w 1525r. kiedy państwo zakonne zostało przekształcone w księstwo świeckie. Jego władca, książę Albrecht Hohenzollern, w miejsce komturii i prokuratorii, podzielił całe Prusy Książęce na trzy okręgi: Sambię, Oberland (Prusy Górne) oraz Natangię (Prusy Dolne), do której należał obecny teren powiatu kętrzyńskiego ze stolicą w Bartenstein (Bartoszyce), a drugim ważnym ośrodkiem był Rastenburg (Kętrzyn). Okręgi podzielono na starostwa (Hauptämter, w dosłownym tłumaczeniu oznaczały kapitanaty od łac. capitaneus) rządzone przez starostów (Hauptmann), którzy mieli również ogólną władzę policyjną w miastach oraz sądową nad wszystkimi mieszkańcami, a dotychczasowi urzędnicy zakonni zostali urzędnikami książęcymi. Do obowiązków starosty należało m.in. dbanie o utrzymanie w gotowości obronnych fortyfikacji zamkowych (o mury miejskie dbali mieszczanie). Na terenie obecnego powiatu były dwa starostwa w Barcianach i Kętrzynie, natomiast większa część dzisiejszego obszaru gminy Reszel wchodziła do 1772r. w skład biskupstwa warmińskiego należącego do Polski. Na zamku reszelskim rezydował burgrabia, który podlegał biskupowi, a po włączeniu do Prus w wyniku I rozbioru Polski, obszar ten w latach 1772-1818 wchodził w skład powiatu lidzbarskiego. W 1752r. król pruski wprowadził nowy ustrój, powołując starostwa ziemskie, którym odebrał kompetencje sądownicze. Powołani w ich miejscu starostwowie – landraci (od niem. Landrat) nadzorowali wszelkie sprawy wojenno – skarbowe, a sądownictwo podlegało królewskiemu sądowi, reprezentowanemu w terenie przez dziewięć okręgów, z których jeden znajdował się w Rastenburgu (Kętrzyn) i obejmował dawne starostwa w Barten (Barciany), Sehesten (Szestno) i Angerburg (Węgorzewo). W materiałach źródłowych zachowały się wykazy starostów barciańskich i kętrzyńskich, którzy rezydowali na zamkach. Starostami byli przedstawiciele miejscowej szlachty.
W przypadku Kętrzyna byli to: 1. Ernst von Rechenberg 1525-1529; 2. von Reppichau 1529; 3. Ernst von Rechenberg 1530 (właściciel Pożarek; potem starosta w Memel, ob. Kłajpeda 1554r.); 4. Wolff zu Heydeck 1535-1555; 5. Adrian von Bachsen (alias Sachsen) 1557; 6. Georg von Hohendorf 1561; 7. Johann von Hoyden (alias Hoiten) 1565; 8. Friedrich von Hausen 1568-1574; 9. Melchior von Kannacher 1575 (zm. w 1577r.); 10. Hans von Kalckstein 1581 (był też starostą Szestna); 11. Hans Cammerarius 1582 (i Baltzer Schlubuth); 12. Christoph von Kanitz (alias Canitz) 1585-1588; 13. Kaspar Wilhelm von der Oelsnitz 1590-1620 (zm. 24.02.1621r.); 14. Quirin von Wernsdorf 1620; 15. Mainhart von Lehndorf 1632 (zm. 31.07.1639r.); 16. Albrecht von Kalnein 1644-1653; 17. (Johann) Dietrich von Tettau 1654-1663; 18. Georg Wilhelm von Kreytzen 1664; 19. Georg Wilhelm von Pudewels (alias Podewils) 1673 (zm.26.12.1679r.); 20. Otto Wilhelm von Perbandt 1679; 21. Adam Christoph von Wallenrodt 1688; 22. Christoph Alexander von Rauschke 1694-1697 (pełnił też funkcję ochmistrza krajowego, niem. Landhofmeister, na dworze elektora); 23. Johann Georg von Kalnein (23.06.1698-1701); 24. Michael Küchmeister von Sternberg 1707; 25. Wilhelm Sebastian von der Groeben 1711; 26. Ernst Sigismund von Schlieben 1729 (zm. w 1741r.); 27. Wolf von der Groeben 1742-1752; 28. Friedrich Gottfried von der Groeben 1752-1763; 29. Johann George von der Groeben 1763-1777; 30. Friedrich Leopold von der Goltz 1777-1780; 31. Christian Wilhelm von Boyen 1780-1789; 32. August Leopold von der Goltz 1789-1806; 33. Friedrich Leopold von Stechow 1806-1841.
Starostami barciańskimi byli (w nawiasach ich zastępcy): 1. Heinrich von Miltitz 1525-1533 (Fabian zu Eulenburg 1531); 2. Hans von Lessgewangen 1534 (Hans von Rautter 1535 i Hans von Röber 1536); 3. Giese von Klüwer do 1543; 4. Christoph von Portugall 1543-1545; 5. Hector von Hessberg 1546-1551; 6. Andreas von Packmohr 1551-1567 (George von Tippelskirch 1557 i Hans von Kalnein 1567); 7. Wilhelm Truchsess von Wetzhausen 1570-1582; 8. Hennecke von Packmohr 1582-1583; 9. Hans von Polenz 1584-1587; 10. Caspar Wilhelm von der Oelsnitz 1590-1595; 11. Salomon von Canitz 1614, 1621; 12. Sebastian von Fröbner 1638, 1642; 13. Wolff von Kreytzen 1642-1645; 14. Johann Ernst von Wallenrodt 1646-1652; 15. Andreas Bernhard von Königsegg 1666-1685; 16. Fabian von Knobelsdorff 1686-1714 (Christoph von Elditten 1695-1712); 17. Bogislaus Friedrich von Dönhoff 1714-1721; 18. Friedrich Ernst Bernhard von Finckenstein 1721-1735 (Wilhelm Ludwig von der Gröben 1718 i Alexander von Elditt 1721, 1734); 19. płk Christoph Ernst von Röder 1735-1754 (zastępca Hans Ernst von Queiss 1734-1751); 20. gen. Carl Wilhelm von Dieskau 1754-1777.
Po zakończeniu wojen napoleońskich i kongresie wiedeńskim w 1815r. państwo pruskie mimo zwycięstwa było bardzo zniszczone gospodarczo. Na kraj spadały klęski nieurodzaju, epidemie oraz międzynarodowy kryzys agrarny. Sytuacja ta zmusiła króla pruskiego Friedricha Wilhelma III do przeprowadzenia kompleksowych reform, w tym administracyjnej, która miała miejsce w 1818r. Utworzono większe terytorialnie powiaty, likwidując starostwo barciańskie i włączając jego obszar do powiatu rastenburskiego (Kreis Rastenburg). Tak więc Rastenburg/Kętrzyn stał się z dniem 1 lutego 1818r. siedzibą powiatu, który jako jednostka administracji terytorialnej, wchodziła do stycznia 1945r. w skład rejencji królewieckiej (Regierungbezirk Königsberg). Starosta pełnił funkcje organu administracji rządowej i samorządowej. Początkowo w skład powiatu wchodziły następujące parafie (bo taki był wtedy wyznacznik przynależności): Bartoszyce, Bezławki, Galiny, Lipica, Łabędnik, Gudniki, Garbno, Łankiejmy, Sątoczno, Parys, Kraskowo, Czerniki, Winda i Kętrzyn. Od 1.04.1819r. do powiatu przyłączono z powiatu gierdawskiego parafie: Barciany, Srokowo, Drogosze, a parafie Bartoszyce, Galiny, Lipica i Łabędnik przyłączono do powiatu Friedland (obecnie Prawdinsk), bowiem powiat bartoszycki powstał dopiero w 1927r. W późniejszym czasie dokonywano już tylko niewielkich kilkunastohektarowych zmian i korekt (np. w 1890r. przyłączono do powiatu część obszaru Lwowca, w 1928r. część obszaru Silgin, zaś w 1909r. Babieniec do powiatu reszelskiego). W skład powiatu rastenburskiego według stanu na 1.01.1908r. wchodziło 171 gmin (niem. Gemeinden, jest to odpowiednik dzisiejszych sołectw), a wg stanu na 1.09.1931r. – 84 gmin. W 1818r. teren ówczesnego powiatu zamieszkiwało 27.112 mieszkańców, a w 1925r. – 52.250. Według danych w 1933r. powiat o łącznej powierzchni 871 km2 liczył 52.360 mieszkańców (w 1944r. – 53.860). Na podstawie ostatniego, przed wybuchem II wojny światowej, spisu powszechnego przeprowadzonego 17 maja 1939r. na terenie powiatu mieszkało 57.223 osoby. W skład powiatu wchodziły trzy miasta: Rastenburg / Kętrzyn, Barten / Barciany i Drengfurth / Srokowo oraz 79 gmin W Rastenburgu / Kętrzynie mieszkało – 19.634 osób, Barten / Barciany – 1543 i Drengfurth / Srokowo – 2289 osób. Z wiosek i osad, największą miejscowością (ważny węzeł kolejowy) były Korsze / Korschen, w której mieszkały 3042 osoby, następnie Czerniki / Schwarzstein – 1500. Najmniejszymi miejscowościami pod względem zaludnienia były Łabławki / Lablack (obecnie w powiecie bartoszyckim) – 76 osób, Borszyny / Borschenen (obecnie nie istnieje) – 94 i Nowa Wieś / Neundorf – 96 osób. Spośród gmin-sołectw najwiekszą były Drogosze / Dönhoffstädt, które liczyły 1526 mieszkańców, następnie Winda / Wenden (812), Biedaszki / Gross Neuhof (803), Leśniewo / Fürstenau (778), Łankiejmy / Langheim (733), Bezławki / Bäslack (686), Garbno / Lamgarben (652), Nowa Różanka / Neu Rosenthal (628) i Rodele / Rodehlen (612 mieszkańców). Mniejsze sołectwa liczyły m.in. Kraskowo / Schönflies 566 mieszkańców, Tołkiny / Tolksdorf (563), Pręgowo/ Prangenau (526), Równina / Plehnen (472), Parys / Paaris (459), Karszewo / Karschau (435), Stara Różanka / Alt Rosenthal (418), czy Jegławki / Jäglack – 414 mieszkańców.
Powiat miał charakter rolniczy z rozbudowanym w II poł. XIX w. przemysłem rolno-spożywczym (np. drożdżownia, jedyna cukrownia na terenie Prus, browary i gorzelnie, rzeźnie w Ketrzynie i Korszach, mleczarnie w większych miejscowościach, czy zakłady produkujące i reperujące sprzęt rolniczy). Pełna nazwa urzędu brzmiała: Królewski Urząd Starościański w Kętrzynie (Königlichen Landratsamtes zu Rastenburg) i obowiązywała do 1919r., czyli do czasów republiki weimarskiej. Królewski starosta (Königlichen Landrath) – taki tytuł zachował się do dzisiaj na nagrobku starosty Juliusa von Queisa na cmentarzu w Osewie.
Poniżej wykaz starostów w poszczególnych latach (do 1945r.) wraz z krótkimi informacjami o nich. W latach 1806 – 1841 starostą był Friedrich Leopold von Stechow (1770 – 1846), który mieszkał w wybudowanym dworze w Stachowiźnie i był także właścicielem majątków Pasterzewo i Stąpławki.
W latach 1841 – 1849 Wend Botho Elimar Graf / hrabia zu Eulenburg-Prassen (ur. 14.08.1808r. w Prośnie – zm. 5.12.1849r. w Elblągu), jedyny syn Botho Wilhelma, pana na Prośnie (w kościele w Sątocznie zachowała się płyta nagrobna jego matki z piękną inskrypcją). To za jego kadencji wybudowano przy zamku dom, w którym zatrzymywał się podczas obrad rady powiatu (obecnie mieści się tam „Zajazd pod zamkiem“). Nadmienić należy, że córka Elimara zu Eulenburg, Anna Ottilie Bertha (1840-1926) została żoną starosty Hilmara Rudolfa Schmidt von Schmidtsecka, a jego syn Richard Karl Wend (1838-1909) był przez 18 lat przewodniczącym, czyli marszałkiem sejmu pruskiego w Królewcu.
W latach 1850 – 1856 Ferdinand von der Trenck (22.09.1803 – 27.11.1868), właściciel majątków Wajsznory i Żardyny koło Bezled. Zapewne to on zainicjował budowę nowego budynku starostwa przy ówczesnej Angerburgerstrasse 34, który rozebrany został w połowie lat 90. XX w. Obecnie w tym miejscu stoi hotel „Koch“ przy ul. Traugutta 3 (po przeprowadzce urzędu w 1895r. do nowego gmachu budynek kupił miejscowy kupiec Fritz Lackner, po 1945r. na parterze budynku mieściły się sklepy różnych branż, a na pietrze były mieszkania).
W latach 1856 – 1867 starostą był Julius Erhard Friedrich von Queis (11.02.1804 – 13.08.1867), właściciel majątku Osewo, miejscowość obecnie nie istnieje, ale zachował sie cmentarz z wydzieloną częścią rodową, gdzie znajduje sie wyeksponowany grób starosty i jego żony Emilii (1811-1879), z domu Saltzwedell von Wienskowski (ojciec Wienskowski był polskim szlachcicem, który przyjął nazwisko żony; jej bracia, Wilhelm był starostą mrągowskim następnie gdańskim, a Gustaw prezydentem rejencji gumbińskiej, który potem kupił majątek w Pieckowie, spoczywa na cmentarzu w Bezławkach).
W latach 1867 – 1885 Erhard Friedrich von Queis (18.11.1830 – 25.02.1911), syn Juliusa.
W latach 1885 – 1887 Heinrich Maurach (1854 – 1904), urzędnik państwowy, który wcześniej był starostą reszelskim (do 1884r.), potem starostą powiatu gdańskiego.
W latach 1887 – 1895 Ferdinand Andreas Carl Friedrich von der Trenck (9.04.1841 – 3.01.1895), właściciel majątku Jurki, syn Ferdinanda. To za jego kadencji zbudowano w latach 1894-95 nowy i funkcjonujący do dzisiaj gmach starostwa. Jego żoną była Jadwiga (ślub w 1874r.), córka Gustawa Saltzwedell von Wienskowski.
W latach 1895 – 1912 starostą był Hilmar Ernst Elimar Louis Rudolf Freiherr (baron) Schmidt von Schmidtseck (13.03.1863 – 26.05.1912), właściciel majątku Wopławki, wnuk Elimara zu Eulenburg-Prassen. Z uwagi zainteresowania muzyczne, to z jego inicjatywy powstało Towarzystwo Koncertowe (Konzertverein), które miało swoją siedzibę i salę koncertową w hotelu „de Königsberg” (spalony w 1945r., obecnie w tym miejscu stoi dom handlowy „Centrum” przy ul. Traugutta). Sam starosta był wykształcony muzycznie i bardzo dobrze grał na wiolonczeli. Dzięki jego znajomościom na koncerty przyjeżdżały same znakomitości ówczesnej Europy, np. sopranistka Claire Dux (1885-1967) czy pianista i kompozytor Artur Schnabel (1882-1951). Jemu też miasto zawdzięcza organizację koncertu filharmoników berlińskich, co było wydarzeniem artystycznym bez precedensu. Na początku lat 30. XX wieku Towarzystwo nabrało nowego „życia i ducha”. Tym „duchem” był syn starosty Rudolf (ur. 29.01.1901r. w Wopławkach – zm. 5.07.1968r. w Hamburgu), starannie wykształcony, także pod względem muzycznym (był wirtuozem gry na organach). Podporą Rudolfa była panna Ewa Eicke, córka powiatowego lekarza weterynarii, mistrza loży masońskiej. Dzięki tej parze do miasta przyjeżdżać zaczęli światowej sławy artyści, np. pianiści Edwin Fischer (1886-1960) ze Szwajcarii, Elly Ney (1882-1968) z Kolonii, Rauol von Koczalski (1884-1948) z Polski, młodziutka i utalentowana skrzypaczka Ginette Neveu (1919-1949) z Francji czy też austriacki kwartet smyczkowy Rose-Quartet, założony przez Arnolda Rose i działający w latach 1882-1938 (rozwiązany z uwagi na pochodzenie artystów). Koncerty w latach 30. odbywały się w nowej auli żeńskiego Wyższego Liceum im. Hindenburga (Hindenburg Oberlyzeum, ob. budynek szkoły podstawowej przy ul. Wojska Polskiego). Starosta pochowany został w rodowej kaplicy grobowej wzniesionej w stylu neogotyckim na szczycie wzgórza, zwanego Górą Kapliczną (Kapellen Berg), położonego po lewej stronie drogi z Wopławek do Karolewa (do dzisiaj zachowały się tylko fragmenty murów zewnętrznych i ściana szczytowa).
W latach 1913 – 1934 Dodo Freiherr (baron) zu Inn- und Knyphausen (6.06.1877 – 7.09.1967), właściciel majątku Gierłoż, gdzie wybudował nowy dwór (dzisiaj hotel „Księżycowy Dworek”). Zamieszkał tam z żoną i trzema córkami, z których Karin wielokrotnie przyjeżdżała do Kętrzyna. Rodzina mieszkała w tym dworku do 1945r. (jak wielokrotnie podkreślała p. Karin nigdy nie mieszkała tam Ewa Braun, o czym opowiadali turystom co niektórzy polscy przewodnicy). Po wygranych wyborach przez NSDAP starosta podał się w grudniu 1934r. do dymisji i przeszedł w stan spoczynku.
Ostatnim niemieckim starostą od 1935r. do stycznia 1945r. był Wilhelm Friedrich (Fritz) Schulz, choć jedno ze źródeł podaje radcę rejencji królewieckiej o nazwisku Bourwieg pochodzacego z Braniewa, który przez około pół roku (wrzesień 1939r. – kwiecień 1940r.) pełnił funkcję starosty (odpowiednik komisarza), zapewne z powodu służby wojskowej F. Schultza (potem Bourwiegpojawił się – też na pół roku – w innych miejscowościach, np. w Świętej Siekierce). Fritz Schulz, który wcześniej był nauczycielem w Wandajnach koło Korsz, mianowany został przez partię narodowo-socjalistyczną NSDAP. O tym ostatnim staroście niechętnie opowiadali dawni mieszkańcy powiatu, potwierdzając iż był to ważny funkcjonariusz partyjny i zginął podczas ucieczki z Prus Wschodnich. Według jednej wersji zginął podczas przeprawy na Zalewie Wiślanym, według drugiej na parowcu „Steuben“ (w czasie wojny był to statek szpitalno-transportowy, na którym feralnego dnia było 3000-4500 rannych żołnierzy i ludności cywilnej, uciekinierów z Prus) zatopionym 10.02.1945r. przez sowiecki okręt podwodny (ten sam, który zatopił wcześniej statek „Gustloff“).
Na podstawie książki adresowej miasta i powiatu z 1921r. skład 24-osobowej rady powiatu (niem. Kreistag) przedstawiał się następująco: hrabia Fritz zu Eulenburg właściciel majątku Prosna, Hermann Reschke kupiec z Kętrzyna, Emil Bartel właściciel majątku Złote Pole koło Srokowa, Heinrich Erdtmann kupiec z Kętrzyna, Karl Zacharias właściciel gospodarstwa z Gudzik, Wilhelm Wegner emerytowany starszy sekretarz powiatu z Kętrzyna, Otto Deutsch dzierżawca majątku w Kiemławkach Wielkich, Adolf Gramberg właściciel młyna w Kętrzynie, Gustav Zach właściciel majątku ziemskiego w Taborcu, Bernhard Blaedike burmistrz Barcian, Walter Stern nauczyciel w Grabnie, Anton Krause proboszcz w Świętej Lipce, Ernst Laubmeyer właściciel zakładów produkcji wozów konnych w Kętrzynie, Paul Linak kierownik wydziału starostwa, Richard Bombien nauczyciel w Barcianach, Otto Appel urzędnik biurowy z Kętrzyna, Georg Frank murarz z Solanki, Richard Kirstein emerytowany urzędnik rejencji z Kętrzyna, Franz Reichel robotnik rolny z Gnatowa, Max Bergmann urzędnik kolejowy z miejscowości Kałmy, August Klebingat murarz z Czernik, Martin Karasinski rolnik z Parysa, August Flasch kowal z Pudwąg oraz August Piaskowski robotnik z Kętrzyna. Natomiast zarząd powiatu składał się z siedmiu członków: starosta baron zu Knyphausen jako przewodniczący oraz R. Bombien, F. zu Eulenburg, R. Kirstein, E. Bartel, A. Klebingat oraz H. Reschke, właściciel sklepu i odlewni żeliwa przy Nowym Rynku (obecnie tereny parkingu przy ul. Traugutta), a także fundator fontanny w parku przy poczcie.
W przypadku Reszla to w 1818r. ustanowiono starostę powiatu reszelskiego ale z siedzibą w Biskupcu, bowiem Reszel po wielkim pożarze w maju 1807r., w którym spłonęło prawie całe miasto, praktycznie już się nie podniósł z katastrofy. Według ogólnie dostepnych źródeł nieznani są wszyscy starostowie reszelscy. Dwaj pierwsi to Carl Otto Benjamin von Knobloch (1818-1843) i von Lavergne-Perguilhen (1844-1850), którzy mogli ryzydować w wydzielonych pomieszczeniach zamku. Ale już kolejni starostowie mieli siedzibę w Biskupcu, byli to m.in. Adalbert von Schroetter (1871r.), Brunner (1879r.), Heinrich Maurach (1884r.), Albrecht von Perbandt (1906r.), czy Kurt Stürz.
Polscy starostowie
Zgodnie z postanowieniami konferencji jałtańskiej południowe tereny Prus Wschodnich miały zostać przyłączone do Polski. Dlatego też 5 lutego 1945r. wyjechała z Białegostoku grupa operacyjna z pierwszym polskim starostą Aleksandrem Jerzmanowskim na czele. Rosjanie aż do kwietnia nie wpuszczali Polaków do miasta, dlatego grupa zatrzymała się w miasteczku Biała (pow. piski) i tymczasowo podjęła zorganizowanie pracy na tym terenie. Ostatecznie Jerzmanowski, rekomendowany do pracy w Prusach przez Polską Partię Socjalistyczną (PPS), powrócił w kwietniu 1945r. do Białegostoku. Na miejsce Jerzmanowskiego PPS rekomendowała Jana Downara, któremu powierzono nadzór nad mleczarnią. Pełnił on funkcję starosty do 26 listopada, kiedy został aresztowany za niegospodarność i malwersacje. O trudnej sytuacji na terenie powiatu i relacjach między starostą a wojskami sowieckimi napisał w swojej dysertacji doktorskiej Marcin Płotek „Trudne początki. Okręg Mazurski w latach 1945-1946”. Autor stwierdził, że od 18 maja 1945r. polskie starostwo zaczęło przejmowanie władzy na terenie powiatu z rąk komendantur sowieckich. W związku z tym starosta prosił pełnomocnika rządu o przysłanie 150 milicjantów lub żołnierzy do ochrony przejętych obiektów, bowiem Rosjanie wzniecali pożary (jeden z większych trwał od 21 do 23 maja). Ogień strawił również gospodarstwa na terenie powiatu. Ponadto napływały do starostwa wieści o gwałtach i rabunkach dokonywanych przez sowietów na polskich i niemieckich rodzinach. Mimo powszechnej niechęci żołnierzy Armii Czerwonej do Polaków, starosta dbał o stwarzanie pozorów dobrej współpracy ze stroną sowiecką.
W Instytucie Pamięci Narodowej zachowało się sprawozdanie dekadowe kierownika Wydziału I Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego (WUBP) w Olsztynie porucznika B. Krzywińskiego z pracy Sekcji VIII do Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego (MBP) za okres od 1 do 10 grudnia 1945r. (zapis oryginalny): „Downar Jan s. Mikołaja ur. 9 listopada 1899r. w Zawodowie pow. Białystok, Polak, R-katolik, wykształcenie średnie. Pełniąc obowiązki starosty w Rastemborku przyczynił się do wyjazdów 62 Polaków mazurów do Niemiec. Rozwiązał sierociniec, wywoził co mógł do Białegostoku, sprzedał dwa samochody firmy DK, które były zarejestrowane, nie dopilnował zbioru zboża około 3500 ha. Pozatem jest rzekomo łącznikiem szefa sztabu AK NSZ Okręgu Białystok. Downar przyznaje się do całkowitej bezczynności w pracy podczas piastowania stanowiska starosty. Tłumaczy się brakiem czasu, ponieważ był zajęty czytaniem korespondencji, której był wielki nawał. Do zarzutów przynależności do NSZ opartych na agenturalnych doniesieniach otrzymanych z Białegostoku nie przyznaje się.”
Już za rządów następnego starosty, czyli w czerwcu 1946r. zakończono organizację gmin, która posuwała się słabo z powodu braku osiedleńców. Tym starostą był major Stefan Nawrocki, który sprawował swój urząd od grudnia 1945r. do końca 1948r. Potem do grudnia 1950r. starostą był Zygmunt Biedawski.
W 1950r. zlikwidowano urząd starosty, w jego miejsce komunistyczne władze wprowadziły kolegialny organ pod nazwą Prezydium Powiatowej Rady Narodowej (PPRN). Wykaz przewodniczących Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Kętrzynie z lat 1950-1972, opracowany na podstawie dokumentów w Archiwum Państwowym w Olsztynie, przedstawia się następująco: Mikołaj Wierzba 1950 – 1951; Antoni Ikaniewicz 1952-1953; Stanisław Kwaśniewski 1953 – 1954; Aleksander Pietrzak 1954 – 1958; Stanisław Tuński 1958 – 1971; Aleksander Romaniuk 1971 – 1972. Krótko, bo w latach 1973-75 utworzono urząd naczelnika powiatu kętrzyńskiego, został nim Aleksander Romaniuk.
W latach 1975-1990 nie było powiatów skutkiem reformy administracyjnej. Po przemianach politycznych w 1989r. utworzono stanowisko kierownika urzędu rejonowego. W latach 1990-1998 byli nimi kolejno Stanisław W. Kobylas i Mariusz Wyczółkowski.
Po kolejnej reformie administracyjnej przywracającej powiaty, starostami wybieranymi przez radnych w kolejnych kadencjach, byli: Marek Olszewski (1998 – 2002), Ryszard Kaczmarczyk (2002 – 2006), Tadeusz Mordasiewicz (2006 – 2010 i 2010 – 2014), Ryszard Niedziółka (2014 – luty 2018), Jarosław Pieniak (luty – listopad 2018). Podczas sesji Rady Powiatu, od grudnia 2018r. na 5-letnią kadencję (2018-2023) Starostą Kętrzyńskim został wybrany Michał Kochanowski. Fotografie starostów, sprawujących swój urząd od 1998r. zobaczyć można na stronie www.archiwumpowiatowe.
Obecnie do kompetencji starosty i zarządu powiatu należy m.in. podejmowanie decyzji w zakresie: edukacji publicznej (szkoły ponadpodstawowe i specjalne), ochrony zdrowia(szpitale), zarządzanie drogami powiatowymi, geodezji, ochrony środowiska, porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli,przeciwdziałania bezrobociu, obronności, rejestracji pojazdów oraz wydawanie praw jazdy.
